Socrateshoogleraar Joachim Duyndam: ‘Humanisme vat ik op als een kritische beweging in de cultuur’

In 2010 werd Joachim Duyndam benoemd als Socrates hoogleraar Wijsbegeerte aan de Universiteit voor Humanistiek. Hij vertelt over zijn geschiedenis met de UvH, het waarom van Socrates leerstoelen en in het bijzonder die van hem, zijn huidig onderzoek en zijn accenten in het onderwijs.

Joachim Duyndam is sinds de oprichting in 1989 verbonden aan de UvH. In de begintijd werkte hij als universitair docent ‘Filosofie, in het bijzonder humanistische antropologie’. Tussen 1994 en 1996 deed Duyndam onderzoek naar empathie en inlevingsvermogen, wat in 1997 resulteerde in een promotie op het proefschrift ‘Denken, passie en compassie’. Na zijn promotie werkte hij als onderzoeker en universitair hoofddocent. Hij werd projectleider van de onderzoeksgroep ‘Geestelijke weerbaarheid en Humanisme’. In 2010 werd Duyndam aangesteld als Socrates hoogleraar aan de UvH, in het bijzonder met betrekking tot humanisme, mensbeeld, en geestelijke weerbaarheid. Sinds 2012 bekleedt hij ook de functie van opleidingsdirecteur.

Play video

Waarom heeft een universiteit met humanistische grondslag een leerstoel van de humanistische stichting Socrates?
Het doel van een Socrates leerstoel aan een universiteit is het bevorderen van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek vanuit een humanistisch perspectief. Humanisme vat ik op als een kritische beweging in de cultuur, die iets doorgeeft (tra-ditie is doorgeven) aan de cultuur vanuit haar eigen bronnen, als dat nodig is omwille van humaniteit. Maar het humanisme is zelf onderdeel van de cultuur, dus kritiek impliceert ook zelfkritiek. De vijand van het humanisme is het dogmatisme: de vanzelfsprekendheid van (vaak dominante) antwoorden waarvan de vraag niet wordt gesteld. Het humanisme stelt die vragen. Maar het stelt die vragen ook aan zichzelf – het mag immers niet zelf ook dogmatisch worden. Daarom kun je zelfs aan een humanistische universiteit een Socrates leerstoel vinden. Het humanisme verhoudt zich altijd tot andere stromingen, levensbeschouwingen of religies. In de geschiedenis van het westen is dat natuurlijk vooral het christendom. In mijn opvatting (verdedigd in het boek Humanisme en religie) is het het humanisme dat het christendom christelijk houdt. Aan de UvH is onze in 2010 overleden hoogleraar Humanisme en Islam, Nasr Abu-Zayd, een bijzonder voorbeeld. Als moslim was hij tevens humanist. Hij interpreteerde de islamitsche bronteksten op een humanistische manier.”

Wat zijn de kernpunten van uw bijzonder hoogleraarschap?
Ik was voor mijn benoeming in 2010 bezig met empathie, inlevingsvermogen en voorbeeldfiguren in mijn onderzoek en onderwijs. In de leerstoelopdracht zit ook de notie van ‘geestelijke weerbaarheid’, een belangrijk thema dat door Jaap van Praag op de humanistische agenda is gezet. Geestelijke weerbaarheid, resilience in het Engels, is een interessante uitbreiding van mijn eerdere werk. Ik pas in mijn huidig onderzoek theorieën van de denkers Girard, Heidegger en Levinas toe en onderzoek hun ideeën vanuit de humanistische traditie van geestelijke weerbaarheid. Het in verbinding brengen van geestelijke weerbaarheid met empathie, narrativiteit, verbeelding, voorbeeldfiguren en humanisme heeft een verrijking van denkrichting en onderzoeksgrond opgeleverd, die ik ook toepas in mijn onderwijs aan bachelor- en masterstudenten en promotiebegeleiding.”

Hoe kijkt u vanuit uw positie als opleidingsdirecteur naar de UvH?
Ik heb zelf filosofie gestudeerd. Als ik naar de opleiding humanistiek kijk, dan zie ik de opleiding die ik zelf als achttienjarige had willen volgen. Wanneer mensen mij tijdens mijn studie zeiden ‘Filosofie, goh, wat kun je daar nou mee doen?’, moest ik altijd zeggen dat ik dat nog niet wist. Bij humanistiek ligt dat anders: studenten worden academisch inhoudelijk onderwezen en leren daarnaast via een praktische benadering die academische inhoud te vertalen naar de beroepspraktijk van de in geestelijke begeleiding, onderzoek, educatie, en humanisering van en in organisaties, geschoolde humanisticus.”

Lees meer over de Socrates leerstoelen.

Lees meer over prof. dr. Joachim Duyndam op http://www.duyndam.net 

Joachim Duyndam werd in 2015 benoemd tot hoogleraar Humanisme en filosofie aan de Universiteit voor Humanistiek. 

 

Reageer op dit verhaal

JH van LAMOEN

Beste Joachim, Heb zojuist de hoorcolleges ‘Laat je niet gek maken gevolgd.Darr heb je mij heel gelukkig mee gemaakt. Dank je wel. Jan van Lamoen, 75 jr

1 reactie
  1. JH van LAMOEN op: :Geen
    Beste Joachim, Heb zojuist de hoorcolleges ‘Laat je niet gek maken gevolgd.Darr heb je mij heel gelukkig mee gemaakt. Dank je wel. Jan van Lamoen, 75 jr

Reageer

Je e-mailadres wordt niet getoond. Velden met een * zijn verplicht.

*

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.