Nasr Abu Zayd en de humanistische islam

Islamgeleerde Nasr Abu Zayd pleitte voor een actuele interpretatie van de Koran. Vanwege zijn denkbeelden moest hij vluchten uit Egypte. Hij zette zijn werk voort vanuit Nederland, aanvankelijk verbonden aan de Universiteit Leiden, en later als hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek. Vlak voor zijn overlijden werkte Abu Zayd mee aan Lux: Grote denkers over de toekomst, een Ikon productie van Wilberry Jakobs. Hieronder twee interviewfragmenten met Nasr Abu Zayd uit deze serie. Ook vertelt alumnus Annemarie van Rooijen over haar ervaring met hem als begeleider. 

Nasr Abu Zayd was van 2002 tot aan zijn overlijden in 2010 hoogleraar Islam en humanisme aan de Universiteit voor Humanistiek en een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de humanistische Islam. Hij was er vast van overtuigd dat de Islam, mits goed geïnterpreteerd, een belangrijke inspiratiebron kan zijn voor vrij denkende moderne mensen die geloven in een meer rechtvaardige samenleving. Met een achtergrond in de literatuurwetenschap wijdde hij zich kritisch en onafhankelijk aan wat hij zelf noemde: Rethinking the Qur’ân. Hij ontwikkelde een visie op de Koran vanuit de historische context.

Annemarie van RooijenAlumnus Annemarie van Rooijen, programmamanager en docent MBO Utrecht-MHBO, werd door Nasr Abu Zayd begeleid voor haar scriptie:
“Zo klein (en rond) als hij was, maakte zijn verschijning indruk op me. Je voelde: hier spreekt iemand met een missie zonder echte zendingsdrang uit te spreken. Ik heb hem vooral meegemaakt bij het schrijven van mijn afstudeerscriptie over Koraninterpretaties. Ik analyseerde een aantal soera’s die worden aangehaald om onderdrukking of achterstelling van vrouwen binnen de Islam vanuit de Koran te legitimeren. Hij liet me zien hoe hij de oude Koranteksten benaderde en interpreteerde.
Ik leerde van hem dat je als wetenschapper niet naar een uitkomst toewerkt maar open op zoek gaat vanuit jouw vraag. Veel feministische interpretaties willen aantonen dat de Koran anders te lezen is, vrouwvriendelijk. Dat sprak mij aan en daar was ik naar op zoek. Toch een soort zending van mij. Nasr verzette zich daar nadrukkelijk tegen. Hij trachtte het waardeoordeel buiten zijn beschouwing te laten. De uitkomst, of de conclusie van de betekenis van een soera, doet er in die zin niet toe. Vanuit zijn hermeneutische interpretatie probeerde hij telkens de vertaling van de betekenis naar het nu te maken. Dat wil niet zeggen dat teksten dan opeens aangenamer of leuker of vriendelijker hoeven te worden. Dat staat er los van. Het gaat er puur om dat je moet weten wat woorden/begrippen in die tijd in die taal op dat moment en in die context betekenden. Om dan de aard van die betekenis naar het nu te vertalen. Inspirerende en transparante wetenschap dus.
Ik heb fijne herinneringen aan deze gesprekken. We zaten samen, hij had echt aandacht voor mijn proces en mijn vraag en was tegelijk duidelijk docerend in de relatie. Op deze manier, door de begeleiding van zowel Henk Manschot als die van Nasr, heb ik uiteindelijk dat moeizame proces van scriptie schrijven echt als de parel op mijn studie kunnen beleven.”

Het fragment is te vinden op de website van uitzending gemist.

 

Reageer op dit verhaal

Reageer

Je e-mailadres wordt niet getoond. Velden met een * zijn verplicht.

*

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.